Lp(a) - Λιποπρωτείνη α

Η Λιποπρωτεΐνη α (Lp(a)) είναι ένας τύπος λιποπρωτεΐνης που κυκλοφορεί στο αίμα και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Η δομή της μοιάζει με την LDL («κακή» χοληστερόλη), αλλά περιέχει μια επιπλέον πρωτεΐνη που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη (a).

Γιατί είναι σημαντική;

• Αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων: Υψηλά επίπεδα της Lp(a) έχουν συνδεθεί με αθηροσκλήρωση, στεφανιαία νόσο, έμφραγμα και εγκεφαλικά επεισόδια.

• Κληρονομική προδιάθεση: Τα επίπεδά της καθορίζονται κυρίως γενετικά και δεν επηρεάζονται σημαντικά από τη διατροφή ή τον τρόπο ζωής.

• Διαφορετική δράση από την LDL: Ενώ η LDL αυξάνεται από διατροφικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, η Lp(a) παραμένει σχετικά σταθερή σε όλη τη ζωή.

Πώς μετριέται;

Η Lp(a) μετριέται μέσω ειδικής εξέτασης αίματος, η οποία δεν περιλαμβάνεται στις συνήθεις μετρήσεις χοληστερόλης. Τα φυσιολογικά επίπεδα ποικίλλουν, αλλά τιμές άνω των 50 mg/dL θεωρούνται αυξημένες και σχετίζονται με υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Τι πρέπει να γίνει αν η LDL και η Lp(a) είναι αυξημένες;

• Αν η LDL είναι πάνω από 100 mg/dL και η Lp(a) είναι επίσης αυξημένη, καθίσταται πιθανότερη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής για τη μείωση της LDL.

• Ο έλεγχος της LDL σε χαμηλά επίπεδα είναι ο μόνος διαθέσιμος τρόπος για να μειωθεί ο συνολικός κίνδυνος.

• Οι στατίνες, οι αναστολείς PCSK9, και η εζετιμίμπη είναι οι κύριες επιλογές θεραπείας.

• Ακόμη και εάν ελαττωθεί η LDL Με τη θεραπεία, η Lp(a) θα παραμένει υψηλή και δεν θα αλλάξει, άρα δεν έχει νόημα να τη παρακολουθούμε τακτικά!!!ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗ Lp a αρκεί!!!!

Πώς μπορεί να μειωθεί η Lp(a);

• Δεν υπάρχουν εγκεκριμένα φάρμακα που να μειώνουν άμεσα την Lp(a), αλλά βρίσκονται υπό έρευνα.

• Η νιασίνη και οι αναστολείς PCSK9 μπορεί να έχουν μικρή επίδραση.

• Ο υγιεινός τρόπος ζωής βοηθά στη μείωση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου, ακόμα κι αν δεν επηρεάζει άμεσα την Lp(a).

• Νέα γονιδιακά φάρμακα βρίσκονται υπό κλινική δοκιμή.

Ποιος πρέπει να την ελέγξει;

• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πρώιμων καρδιαγγειακών παθήσεων.

• Άτομα με ανεξήγητα υψηλή LDL ή καρδιαγγειακή νόσο παρά τη φυσιολογική χοληστερόλη.

• Όσοι έχουν ιστορικό εγκεφαλικού ή άλλων αγγειακών παθήσεων χωρίς εμφανείς παράγοντες κινδύνου.

Συμπέρασμα

Η λιποπρωτεΐνη α είναι ένας σημαντικός αλλά συχνά παραμελημένος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις. Εάν η LDL είναι αυξημένη (>100 mg/dL) και η Lp(a) επίσης, η φαρμακευτική αγωγή είναι πιθανότατα απαραίτητη για τη μείωση του κινδύνου. Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων, αξίζει να κάνετε την εξέταση και να συζητήσετε με τον γιατρό σας.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Kronenberg F, et al. Eur Heart J. 2022;43(39):3925-3946;

2. Tsimikas S, et al. J Am Coll Cardiol. 2018;71(2):177-192;

3. Kronenberg F, et al. Curr Opin Lipidol. 2022; 33(6):342-352;

4. Reyes-Soffer G, et al. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2022;42(1): e48-e60;

5. Nordestgaard BG, et al. Eur Heart J. 2010;31:2844-2853;

6. Nurmohamed NS, et al. Eur J Prev Cardiol. 2022; 29:769–776

7. Katsiki et al. Atherosclerosis Plus 2024; 55: 74–92